ΣΚΗΝΙΚΟ ΣΥΜΠΛΟΚΗΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗ «ΓΕΦΥΡΑ»

«Επιστρέφω στην πραγματικότητα. Δυστυχώς αυτή είναι η εικόνα της χώρας σήμερα. Έτσι έχουν τα πράγματα. Επιβαίνουμε στο ίδιο σκάφος, αλλά καθένας κοιτάζει αλλού. Νομίζουμε ότι έχουμε την πολυτέλεια της επίλυσης λογαριασμών την ώρα που ο άλλος «οπλίζει». Μακάρι να μην έχουμε επεισόδιο. Μακάρι να μη «βρούμε» σε παγόβουνο. Αλλά και το να καταστεί το σκάφος ακυβέρνητο σταδιακά, λάφυρο στα χέρια συμμοριών, πειρατών και τραμπούκων, ούτε αυτό είναι λύση. Άλλη Ελλάδα ονειρευόμαστε.

Από τον Μανώλη Κοττάκη

Αλλά αν θέλουμε να εικονογραφήσουμε με τη φαντασία μας αυτό που συμβαίνει στην ελληνική κοινωνία σήμερα πρέπει να πάρουμε το ρίσκο. Και να χρησιμοποιήσουμε το συγκεκριμένο παράδειγμα του «Τιτανικού» για να τακτοποιήσουμε τις σκέψεις μας. Όχι για να προβλέψουμε σαν άλλες Κασσάνδρες ότι οδεύουμε με ταχύτητα πάνω στο παγόβουνο, αλλά για να συνειδητοποιήσουμε επιβαίνοντες στο ίδιο σκαρί κάτι τραγικό: Δεν έχουμε αίσθηση συλλογικής μοίρας. Αν βάζαμε λοιπόν σήμερα την πολιτική τάξη, την «ελίτ» και τον λαό σε ένα μεγάλο υπερωκεάνιο να συνυπάρξουν για τις ανάγκες ενός υπερατλαντικού ταξιδιού ή μιας κρουαζιέρας στη Μεσόγειο εν πάση περιπτώσει (ιδού η άσκηση), τι θα διαπιστώναμε άραγε;

Στο σαλόνι νούμερο 1 θα αντικρίζαμε μία υπεράνω ακαδημαϊκή ελίτ (Ροζάκης, Ντόκος, Τσούκαλης, Τσουκαλάς, Ηρακλείδης, Βαλντέν, Χατζής κ.ά.), η οποία παρεμβαίνει κατά καιρούς στον δημόσιο διάλογο για να επιχειρηματολογήσει είτε υπέρ του συμβιβιβασμού με την Τουρκία είτε υπέρ του αναθεωρητισμού στην ελληνική ιστορία. Το μότο της συγκεκριμένης ομάδος είναι «έχουμε άδικο, έχουμε άδικο». Στο σαλόνι νούμερο 2 θα συναντούσαμε μια ομάδα πολιτικών πρόθυμη να υπερασπιστεί τις απόψεις των πεφωτισμένων ακαδημαϊκών αλλά και γενικότερα να κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να φανεί αρεστή στους συμμάχους. Πρόκειται για οριζόντια ομάδα που διατρέχει κυβέρνηση και αντιπολίτευση και δεν τη χωρίζει παραμικρή διαφορά. Στο ίδιο μπλοκ ανήκει, παρά τα φαινόμενα.

Άλλος αριστερός, συριζαίος πρώην υπουργός αναλαμβάνει το έργο της υπεράσπισης Ροζάκη με το επιχείρημα ότι όσοι του κάνουν κριτική είναι… ανθρωποφάγοι. Άλλος δεξιός υπουργός παίρνει τόσο απροκάλυπτα το μέρος τρίτης δύναμης ώστε -μέλος της κυβερνήσεως ων- υπογράφει κοινό άρθρο με πρεσβευτή ξένης χώρας και δη των ΗΠΑ σε μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα. Με συνέπεια να διερωτάται κανείς: ποιος είναι ο προϊστάμενός του, ο πρωθυπουργός ή ο πρεσβευτής;

Η χαρίεσσα ατμόσφαιρα που επικρατεί στα σαλόνια 1 και 2 και στο άνω επίπεδο στην πισίνα (η επιχειρηματική ελίτ απολαμβάνει τα κοκτέιλ της αμέριμνη) δεν συνεχίζεται στο σαλόνι 3. Εκεί μπορεί να συναντήσει κανείς -αν σου επιτρέψουν οι μπράβοι να εισέλθεις- μια διαφορετική κατηγορία ανθρώπων, όλους όσοι κινούνται με θράσος πολύ πέρα από τα όρια του νόμου. Κυρίες και κύριοι, καλώς ήρθατε στο σκοτάδι. Ποινικοί, κατάδικοι, επιχειρηματίες υπεράνω πάσης υποψίας, πολιτικοί, πρόεδροι ΠΑΕ, ολίγοι διεφθαρμένοι δικαστές, άνθρωποι των ΜΜΕ, ολιγάρχες, εργολάβοι, μάνατζερ πολυεθνικών, δήμαρχοι, γραμματείς, φαρισαίοι, εταίροι και εταίρες, όλη η καλή κοινωνία αρνείται να απολαύσει τον πλου και κλεισμένη στο ευρύχωρο σαλόνι 3 συμπλέκεται διαρκώς μεταξύ της επιλύοντας διαφορές. Δεν έχει αφήσει τίποτε όρθιο!

Πριν συμπλακεί φροντίζει να αλληλομαγνητοφωνείται, κοριοί είναι εγκατεστημένοι σε κάθε σημείο αυτού του διαμερίσματος. Με όρους Φαρ Ουέστ και με σχήματα του τύπου «από εδώ οι άγιοι και από εκεί οι αμαρτωλοί», ο αγών μαίνεται αμφίρροπος. Ποιοι οι άγιοι και ποιοι οι αμαρτωλοί δύσκολο να ξεχωρίσεις μέσα στο βαθύ σκοτάδι, βεβαίως, αλλά τι σημασία έχει; Η ατμόσφαιρα μετράει! Είναι δε τόση η μπόχα και η δυσωδία που επικρατεί σε αυτό το σαλόνι ώστε όποιος επισκέπτης του βιάζεται να βροντήξει την πόρτα και να φύγει κρατώντας τη μύτη του. Κάθε απόπειρα να διεισδύσει σε αυτή την ετερόκλητη παρέα άλλωστε είναι μάταιη. Όποιος διανοηθεί να της επισημάνει τις αμαρτίες της εκδιώκεται. Αμαρτία γι’ αυτήν είναι ο νόμος. Ο κόσμος στα αμπάρια τούς πτύει, αλλά εκείνοι νομίζουν ότι ψιχαλίζει.

Σε άλλα διαμερίσματα στην πρύμνη του σκάφους είναι συγκεντρωμένοι οι σιωπηλοί των θεσμών: Έντιμοι πολιτικοί, δεκάδες έντιμοι δικαστές, έντιμοι επιστήμονες, έντιμοι και όχι εξωνημένοι ακαδημαϊκοί, έντιμοι μιντιάρχες, οι οποίοι το έχουν στρώσει στο χαρτάκι εξόριστοι στο πρυμναίο μέρος, δείχνοντας ότι αδιαφορούν. Αλλά δεν αδιαφορούν. Τα μαθαίνουν όλα! Στα κάτω διαμερίσματα του πλοίου, σε καμπίνες ή στα αμπάρια, «λαθραίος» βρίσκεται ο λαός -δικαιούται κρουαζιέρα κι αυτός-, ο οποίος πασχίζει να καταλάβει στέλνοντας κατά καιρούς «πράκτορες» στα άνω διαμερίσματα για να πληροφορηθεί τα εξής: Τι γίνεται στο σαλόνι 1; Στο σαλόνι 2; Στο σαλόνι 3; Στην πρύμνη; Στο μπαρ; Στην πισίνα; Στη γέφυρα; Η ορχήστρα παίζει; Και τα νέα που του φθάνουν την ώρα που στα ραδιόφωνα ακούει ότι η κρουαζιέρα στη Μεσόγειο μπορεί να του βγει ξινή -οι Τούρκοι ψήνουν θερμό επεισόδιο μέσα στον Αύγουστο- δεν του αρέσουν καθόλου. Όχι γι’ αυτά που μαθαίνει ότι συμβαίνουν στα διάφορα δώματα.

Πάντοτε ο λαός ξέρει τι παπούτσι φορά καθείς. Ποιος είναι ο εξωνημένος πράκτωρ, ποιος ο πατριώτης, ποιο το λαμόγιο και ποιος ο «πεντακαθαρίδης». Αυτό που τον ανησυχεί είναι ότι κάποιοι παλεύουν να μετακομίσουν τον ενδοτισμό των σαλονιών 1 και 2 και τις συμπλοκές, τις πιστολιές του σαλονιού 3 στη γέφυρα του πλοίου! Εκεί που βρίσκεται ο καπετάνιος και για την ώρα κρατά σταθερά το τιμόνι. Οι φήμες που φθάνουν στα αμπάρια είναι συγκλονιστικές. Άλλος θέλει να του πάρει το τιμόνι και να κατευθύνει το πλοίο στα διεθνή ύδατα σε μια ατιμωτική συνάντηση με τον Ερντογάν. Άλλος θέλει να πάρει το τιμόνι για να οδηγήσει το πλοίο πάνω στο πλοίο του Ερντογάν, κατά τη λογική τού «αποθανέτω η ψυχή μου». Άλλος δεν ενδιαφέρεται καν ποιος είναι, πού βρίσκεται και τι κάνει ο Ερντογάν και το μόνο που τον νοιάζει είναι το ξεκαθάρισμα των προσωπικών λογαριασμών με τους πολιτικούς εχθρούς του σε μονομαχία σε δήλη ημέρα στο σαλόνι 3. Στο μυαλό του οι εχθροί του Έθνους δεν είναι εκεί έξω, αλλά κυκλοφορούν μεταξύ μας.

Άλλος μπορεί να ρισκάρει ακόμη και την πλοήγηση στα φουρτουνιασμένα νερά των εκλογών, αρκεί να γλιτώσει την καταδίωξη από τους δικαστές. Απίθανο πλήρωμα σκάφους, αίσθηση συλλογικής μοίρας μηδέν, αποστολή μία και μόνη: Η διάσωση του σαρκίου μας. Οι άλλοι ας πάνε να πνιγούν. Το δυστύχημα για τον καπετάνιο του υπερωκεάνιου είναι πως είναι μόνος στη γέφυρα και δεν μπορεί να λείψει λίγο για να κατέβει στα σαλόνια και είτε να επιβάλει την τάξη είτε να αρχίσει να πετά σαβούρα στη θάλασσα κάθε ανθέλληνα, κάθε πράκτορα, κάθε πιστολά, κάθε διεφθαρμένο ώστε να διατηρήσει τον έλεγχο.

Η συν-αρχηγός που όρισε είναι μειωμένης αποδοχής, πτώση δέκα μονάδες στις δημοσκοπήσεις εμφάνισε η αποδοχή της εντός των επιβατών λίγο πριν επιβιβαστεί στο πλοίο. Το δε χειρότερο απ’ όλα είναι το κλίμα που επικρατεί στις καμπίνες, στα αμπάρια και στο πρυμναίο μέρος του πλοίου. Ανήσυχοι οι επιβάτες από τις πληροφορίες ότι στη γέφυρα επίκειται συμπλοκή συγκεντρώνουν σταδιακά και αθόρυβα όλα τα σωσίβια του πλοίου στην κατοχή τους. Συμπαθούν τον καπετάνιο μεν, αλλά δεν εμπιστεύονται την καλή κοινωνία των εξωνημένων και των διεφθαρμένων η οποία μπατάρει το πλοίο με τους καβγάδες της, του δίνει κλίση ανεπαισθήτως και το οδηγεί, χωρίς να το καταλαβαίνει γιατί δεν κοιτά καν προς τα εκεί (είναι απορροφημένη στη συμπλοκή της), κατευθείαν στο παγόβουνο.

Επιστρέφω στην πραγματικότητα. Δυστυχώς αυτή είναι η εικόνα της χώρας σήμερα. Έτσι έχουν τα πράγματα. Επιβαίνουμε στο ίδιο σκάφος, αλλά καθένας κοιτάζει αλλού. Νομίζουμε ότι έχουμε την πολυτέλεια της επίλυσης λογαριασμών την ώρα που ο άλλος «οπλίζει». Μακάρι να μην έχουμε επεισόδιο. Μακάρι να μη «βρούμε» σε παγόβουνο. Αλλά και το να καταστεί το σκάφος ακυβέρνητο σταδιακά, λάφυρο στα χέρια συμμοριών, πειρατών και τραμπούκων, ούτε αυτό είναι λύση. Άλλη Ελλάδα ονειρευόμαστε.